Medicatie Resistente (Refractaire) Epilepsie
Epilepsie treft wereldwijd bijna 50 miljoen mensen. Er zijn verschillende medicijnen beschikbaar. Ongeveer 1/3 van de patiënten is echter resistent tegen geneesmiddelen en blijft epileptische aanvallen krijgen. Daarnaast maken de bijwerkingen de beschikbaarheid van andere behandelingen noodzakelijk. Bijna de helft van de patiënten met epilepsie zoekt naar andere medische therapieën om de last van de epileptische aanvallen te verlichten en de kwaliteit van leven te verbeteren (Sadeghifar & Baute Penry, 2019). Het ketogeendieet – een dieet met veel vet, weinig eiwitten en weinig koolhydraten – wordt al bijna 100 jaar als methode gebruikt en is geaccepteerd als een effectief protocol (Williams & Cervenka, 2017). Het dieet leidt bij 36-85% van de patiënten tot een vermindering van meer dan 50% van aanvallen en heeft een positief effect op de cognitie (van Berkel, IJff, & Verkuyl, 2018).
Medicatie Resistente (Refractaire) Epilepsie
Epilepsie treft wereldwijd bijna 50 miljoen mensen. Er zijn verschillende medicijnen beschikbaar. Ongeveer 1/3 van de patiënten is echter resistent tegen geneesmiddelen en blijft epileptische aanvallen krijgen. Daarnaast maken de bijwerkingen de beschikbaarheid van andere behandelingen noodzakelijk. Bijna de helft van de patiënten met epilepsie zoekt naar andere medische therapieën om de last van de epileptische aanvallen te verlichten en de kwaliteit van leven te verbeteren (Sadeghifar & Baute Penry, 2019). Het ketogeendieet – een dieet met veel vet, weinig eiwitten en weinig koolhydraten – wordt al bijna 100 jaar als methode gebruikt en is geaccepteerd als een effectief protocol (Williams & Cervenka, 2017). Het dieet leidt bij 36-85% van de patiënten tot een vermindering van meer dan 50% van aanvallen en heeft een positief effect op de cognitie (van Berkel, IJff, & Verkuyl, 2018).
Het traditionele ketogeendieet is helaas niet zonder bijwerkingen. Gastro-intestinale stoornissen, tekorten aan micronutriënten, hypertriglyceridemie en ketoacidose zijn een aantal voorbeelden van bijwerkingen. In 1971 werd het ketogeendieet op basis van MCT’s geïntroduceerd (MCT-ketogeendieet). Vanwege het feit dat MCT’s meer ketogeen zijn dan LCT’s, werd het dieet veel eenvoudiger omdat minder calorieën uit vet hoefden te worden geconsumeerd (Liu & Wang, 2013). Nadat MCT’s in het lichaam zijn opgenomen, worden deze middellange vetzuren snel gemetaboliseerd door bèta-oxidatie. Metabolisme van deze vetzuren resulteert in de vorming van drie belangrijke ketonen: beta-hydroxybutyraat, acetoacetaat en aceton. Talloze onderzoeken (retrospectieve, prospectieve en gerandomiseerde onderzoeken) hebben de werkzaamheid van het MCT-ketogeendieet aangetoond. Samenvattend: meer dan 50% van de kinderen vertoonde een afname van meer dan 50% in aanvallen. Er zijn nog twee andere ketogeen protocollen: het aangepaste Atkins-dieet en de behandeling met lage glycemische index voeding. Beide methoden zijn tot op heden minder bestudeerd.
Het grootste voordeel van het MCT-ketogeendieet is dat het veel minder streng is dan het klassieke ketogeendieet wat betreft inname van koolhydraten en portiegrootte (Liu & Wang, 2013). Door de grotere porties en de grotere verscheidenheid aan voedsel hebben kinderen minder gevallen van nierstenen, hypoglykemie, ketoacidose, constipatie, lage botdichtheid en groeiachterstand. Daarnaast is er een positief effect op het lipiden- en cholesterolgehalte.
Wanneer het geneesmiddel valproaat wordt gebruikt, worden MCT’s afgeraden in verband met gerapporteerde leverschade. Het MCT-ketogeendieet moet daarnaast stap voor stap worden geïntroduceerd om GI-problemen te voorkomen.
Een recent reviewartikel in Lancet Neurology, suggereert aanvullende effectieve werkingsmechanismen van MCT’s naast ketonvorming (Augustin, et al., 2018). Ketonen zijn een extra energiebron voor hersencellen en zijn efficiënter dan glucose, wat resulteert in gunstige metabolische veranderingen. Dit was altijd de hypothese achter het werkingsmechanisme. Er is nu ook aangetoond dat MCT’s het energiemechanisme van cellen direct kunnen veranderen door mitochondriale biogenese en dat ze ook veranderingen in de glycolyse kunnen veroorzaken. Dit zal leiden tot een verhoogde ATP-beschikbaarheid en daarmee een verhoogde drempel voor epileptische aanvallen.
De talloze publicaties over het MCT-ketogeendieet maken het veilig om te concluderen dat MCT’s een belangrijke rol spelen bij het verminderen van epileptische aanvallen bij patiënten die lijden aan medicatie-resistente epilepsie. Net als bij het gebruik van medische voeding in het algemeen, is medische supervisie door een diëtist of arts vereist.
